کابل شیلددار یا کابل محافظ، یک سیم است که با هادی خارجی پیچیده شده است و هادی پیچیده شده در آن یک لایه محافظ نامیده می‌شود که معمولاً یک توری مسی بافته شده یا فویل مسی آلومینیومی است. لایه محافظ نیاز به زمین دارد تا سیگنال‌های تداخل خارجی را بتوان توسط این لایه به زمین انتقال داد.
عملکرد کابل شیلددار
کابل شیلددار از ورود سیگنال‌های مزاحم و تداخلی به لایه داخلی و تداخل رسانا جلوگیری می‌کند و در عین حال از دست دادن سیگنال‌های انتقالی را کاهش می‌دهد.
ساختار کابل شیلددار
کابل شیلددار در ۲ مدل معمولی و پیشرفته موجود می‌باشد؛ که کابل شیلددار معمولی از: سیم+ لایه عایق+ لایه محافظ ساخته می‌شود و نوع پیشرفته آن از لایه محافظ سیم در زمین+ سیم سیگنال+ لایه محافظ+ لایه عایق ساخته شده است.
کارایی و موارد استفاده از کابل شیلددار
از کابل شیلددار یا کابل با لایه هادی در محیط‌های صنعتی، اداری، ساختمانی، اطلاعاتی و به طور کلی محیط‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به انتقال اطلاعات و داده امنیتی به صورت دقیق و بدون نویز است.
همچنین کابل‌های شیلددار در اتصال اجزای دستگاه‌ها و ماشین آلات، تجهیزات حمل و نقل مکانیکی نیز کاربرد دارند و به طور کلی می‌توان از این کابل‌ها در تاسیسات زیر استفاده کرد:
- سیستم‌های آزمایشگاهی
- سنسورهای دمایی و گازی
- سنسورهای اعلام حریق (کابل اعلام حریق)
- فرستنده و گیرنده‌های رادیویی
انواع کابل شیلددار بر اساس کاربرد
- کابل شیلددار قدرت
- کابل شیلددار افشان یا مفتولی
- کابل شیلددار کنترلی
کابل شیلددار قدرت
از کابل شیلددار قدرت در انتقال اطلاعات دقیق بدون پارازیت و عاری از هرگونه نویز در محیط‌های اداری، صنعتی و امنیتی استفاده می‌کنند. این کابل‌ها با یک لایه پوشش هادی از داخل محافظت می‌شوند، این لایه محافظ اجازه صدمه به اطلاعات ارسالی یا تداخل امواج مغناطیسی را نمی‌دهد.
وزن کم کابل قدرت شیلددار یکی از ویژگی‌های بارز این کابل است که به دلیل مواد تشکیل دهنده سبکی چون عایق از جنس مس، یا سایر فلزات رسانه مانند آلومینیوم است. کابل‌های شیلددار قدرت در متراژ‌های متفاوتی موجود می‌باشند. وزن هر متر از این سیم ۱۵۰ گرم است که در دست سیم‌ها و کابل‌های با وزن کم قرار می‌گیرد.
کابل شیلددار قدرت معمولاً در ۳ رشته کابل با مقطع ۱/۵ (استاندارد) کاملاً مس یا ۳۰ رشته مس در هر رشته کابل ساخته می‌شود و وظیفه محافظت از تداخلات الکتریکی را بر عهده دارد.
کاربرد کابل شیلد دار قدرت
از کابل شیلددار قدرت در تابلوی توزیع برق، در تاسیسات، نیروگاه‌ها و روشنایی خیابان‌ها استفاده کرده و در شرایط مختلف از جمله زیر خاک، درون آب و فضاهای روباز قابلیت استفاده دارد.
کابل شیلددار افشان یا مفتولی
این مدل کابل ساخته شده از شیلد بافته شده مسی قلع اندود است که از آن در تابلو فرمان استفاده می‌کنند. کابل‌های شیلددار مفتولی شبیه به کابل افشان هستند اما نسبت به کابل‌های افشان مقاومت کمتری دارند. از کابل شیلددار افشان معمولی در کاربردهای فشار قوی استفاده می‌کنند تا هدر رفت انرژی در آن صورت نگیرد و از اطلاعات در برابر نوسانات محافظت شود.
کابل شیلددار کنترل
از کابل شیلددار کنترل یا فرمان جهت انتقال سیگنال‌های دیجیتال و آنالوگ قدیمی در پست برق فشار قوی، مراکز دیسپاچینگ، سیستم‌های انتقال، سیستم‌های کنترلی اتاق فرمان ونیروگاه‌ها استفاده می‌کنند. این مدل کابل در دسته کابل‌های با فشار ضعیف است و در انواع مختلف زیر موجود است:
- کابل شیلددار کنترل مدل NYCY
- کابل شیلددار کنترل مدل NYSLCY
- کابل شیلددار کنترل مدل NYSLYCY
- کابل شیلددار کنترل مدل N2XSY
- کابل شیلددار کنترل مدل N2XCY
- کابل شیلددار کنترل مدل NYSY
کابل شیلددار کنترل مدل NYCY
از این مدل کابل شیلددار در کارخانجات صنعتی، شبکه‌های توزیع برق ونیروگاه‌ها استفاده می‌کنند. ساختار کابل کنترل شیلددار NYCY این گونه است که از یک کابل هادی هم مرکز و چند مفتول مسی به دور هسته اصلی ساخته شده است. از جمله ویژگی‌های تاثیرگذار و مهم این مدل کابل؛ مقاومت حرارتی بالا و ضد آب بودن آن است. جنس هادی در کابل کنترل شیلددار NYCY از مس آنیل قلع اندود یا بدون قلع است. نوع هادی درون کابل از نوع مفتولی و افشان کامل یا نیمه افشان بوده و تعداد رشته‌ها از ۲ الی ۶۱ رشته متغیر است.
کابل کنترل شیلددار مدلNYSY
کابل کنترل شیلددار مدل NYSY یک کابل مجهز به سیستم نویزگیر است. از این کابل تحت هر شرایطی می‌توان استفاده کرد. به طور کلی از کابل شیلددار LYSY در فضای باز، داخل ساختمان و حتی سیم کشی روی سطح زمین نیز استفاده می‌کنند. به عنوان مثال ازاین مدل کابل در تابلوهای برق، نیروگاه‌ها، ایستگاه‌های پست برق فرعی و کانال‌های با شعاع خمشی کم استفاده می‌کنند. ولتاژ قابل انتقال توسط کابل شیلد دار کنترلی NYSY بین ۱۰۰ الی ۶۰۰ ولت متغیر است.
کابل کنترل شیلددار N2XCY
از کابل‌های کنترل شیلددار مدل N2XCY در محیط‌های با تنش زیاد و با آسیب حرکتی مکانیکی بسیار استفاده می‌کنند و مقاومت حرارتی بالای این مدل کابل از ویژگی‌های منحصر به فرد آن است.
کابل کنترل شیلددار مدل N2XSY
بالا بودن قابلیت اطمینان کابل شیلددار N2XSY باعث شده است تا از این کابل در محیط‌های با نوسان و تغییر دمای زیاد استفاده شود. این کابل می‌تواند دمای بین ۵- تا ۷۰ درجه را به راحتی تحمل کند، اما توصیه شده تا از این کابل در محیط‌های با آسیب فیزیکی استفاده نشود. به طور کلی از کابل کنترل شیلددار N2XSY در نیروگاه‌ها، ترانسفورماتورها و شبکه‌های توزیع برق استفاده می‌کنند و میزان ولتاژ قابل تحمل توسط کابل نیز بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ ولت است.
کابل کنترل شیلددار مدل NYSLYCY
این مدل کابل مناسب استفاده در فضای باز و روی زمین نیست، اما از آن به دلیل وجود یک هادی از جنس مس در انتقال اطلاعات دقیق و بدون تداخل در سیم‌های اندازه‌گیری و کنترل استفاده می‌شود.
کابل کنترل شیلددار مدل NYSLCY
از کابل کنترل شیلددار مدلNYSLCY در نیروگاه‌ها، مکان‌های با فضای محدود، تابلو برق، خطوط تولید، تسمه نقاله‌ها و ایستگاه پست فرعی استفاده می‌شود. ولتاژ اسمی این کابل بین ۳۰۰ الی ۵۰۰ ولت است و تعداد رشته‌ها در آن بین ۲ الی ۴۰ رشته متغیر است رنگ کابل به رنگ طوسی و شیلد در آن ساخته شده از جنس مس با پوشش بالا است. این کابل همچنین دارای سیم ارت است که در نوع با سیم ارت با علامت اختصاری jz به معنای کابل شیلددار کنترل با سیم ارت مشخص می‌شود.
انواع کابل شیلددار بر اساس تعداد رشته
- کابل شیلددار ۲ رشته
- کابل شیلددار ۳ رشته
- کابل شیلددار ۴ رشته
- کابل شیلددار ۶ رشته
مزایای استفاده از کابل شیلددار
- از به وجود آمدن میدان الکتریکی بین یک هادی و هادی دیگر جلوگیری می‌کند.
- از ایجاد فشار بیش از حد میان هادی‌ها جلوگیری می‌کند.
- از استهلاک زود هنگام در کابل‌های مورد استفاده در لوله‌های فلزی جلوگیری می‌کند.
- در استفاده در زیر زمین، کانال‌های غیر فلزی و فلزی کاربرد بسیار دارد و مفید است.
- کابل‌های شیلددار در انتقال صحیح و بدون نویز داده‌ها مفید هستند.
- کابل‌های شیلددار طول عمر، مقاومت بالا و تحمل دمایی بالاتری دارند.
ویژگی‌های کابل شیلدار خوب
- در برابر خوردگی مقاومت داشته باشد.
- در برابر آسیب‌های مکانیکی، تحمل فشار مناسبی داشته باشد.
- از استحکام کششی و انعطاف پذیری مناسبی برخوردار باشد.
- در برابر زنگ زدگی مقاومت مناسبی داشته باشد.
- کابل شیلددار پوشانندگی بالایی از سیم‌ها داشته باشد.