یکی از تجهیزات برقی بسیار پرکاربرد و مهم در منازل مسکونی و محیط‌های اداری سه راهی برق است. سه راهی یا چند راهی، یک پریز الکتریکی است که امکان استفاده چندین وسیله برقی را به صورت همزمان ممکن می‌سازد. علاوه بر این سه راهی‌ها یک وسیله تبدیل مناسب برای لوازم الکترونیکی با سیم کوتاه هستند، که شما می‌توانید با خیال راحت وسیله مورد نظر خود را در جای مد نظر قرار داده و با استفاده از انواع سه راهی با سیم بلند، برق مورد نیاز قطعه الکتریکی را تامین کنید.
انواع سه راه
سه راهی یا به اصطلاح پرکاربردتر آن چند راهی انواع مختلفی دارد که با توجه به نیاز مشتری و تعداد لوازم برقی به کار گرفته شده در محیط انتخاب می‌شوند. سه راهی‌ها یا چند راهی‌ها به طور کلی به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
- دو راهی (تنها ۲ پورت یا پریز برق دارد).
- سه راهی (۳ پریز برق دارد).
- چهار راهی (۴ پورت دارد).
- چند راهی که بیش از ۵ پریز برق دارد و به آن چند راهی کارگاهی گفته می‌شود که بیشتر در محیط‌های کارگاهی، اداری و کمتر در منازل مسکونی استفاده می‌شود. چندراهی‌های کارگاهی ظاهری بزرگ‌تر و درشت‌تر دارند و طول سیم در آن‌ها نیز بین ۱ تا ۲۰ متر متغیر است. همچنین می‌توانید بر اساس نیاز خود طول سیم یا کابل را در این مدل تغییر دهید.
به تمامی مدل‌های نامبرده شده در بالا به طور کلی سه راهی می‌گویند.
انواع چند راهی یا سه راهی بر اساس کارایی و عملکرد
سه راهی یا چندراهی‌ها علاوه بر تقسیم بندی بر اساس تعداد پریز برق به کار رفته در آن‌ها، با توجه به میزان کارایی و عملکردی که دارند تقسیم بندی می‌شوند؛ به عنوان مثال:
۱- سه راهی معمولی:
سه راهی و چند راهی معمولی تنها یک وسیله الکتریکی با تعدادی پریز الکتریکی است که در قسمت پایانه کابلی انعطاف پذیر دارد که اجازه می‌دهد چند دستگاه الکتریکی به طور همزمان از یک سوکت برق بگیرند و برق مورد نیاز خود را تامین کنند.
۲- سه راهی محافظدار:
اما نوع دیگری از سه راهی یا چند راهی وجود دارد که علاوه بر تامین برق مورد نیاز چند دستگاه به طور همزمان با تعداد پورتی که دارند، می‌توانند از دستگاه‌های شما در برابر نوسانات برقی و اختلالات برق (که گاهاً در سیستم برق رسانی اتفاق می‌افتد) محافظت کنند. این سه راهی‌ها، سه راهی محافظدار نام دارند که با انواع معمولی خود که تنها برق چند وسیله را تامین می‌کنند و از وسیله‌ها در برابر نوسانات برق هیچگونه محافظتی نمی‌کنند کاملاً متفاوت هستند. بنابراین هنگام خرید انواع سه راهی لازم است توجه نمایید که از سه راهی خریداری شده خود چه انتظاری دارید.
مزایای سه راهی محافظدار
۱- سه راهی محافظدار وسیله الکتریکی مشابه سه راهی معمولی است، اما کارایی و عملکرد بالاتری دارد. در واقع سه راهی محافظدار هم کارکرد سه راهی معمولی را دارد و هم از وسایل الکتریکی در برابر نوسانات برقی، اختلالات برق، خرابی و از کار افتادگی محافظت می‌کند.
۲- سه راهی محافظدار دارای درجه‌بندی میزان جذب انرژی الکتریکی است، که به شما کمک می‌کند با توجه به نیازی که دارید و وسایل الکتریکی که به سه راهی وصل می‌کنید از هر پریز استفاده کنید. اغلب سه راهی‌های محافظدار دارای درجه‌بندی انرژی بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ هستند که شما می‌توانید با توجه به وسایلی که در منزل دارید و میزان انرژی که هر وسیله استفاده می‌کند، از انواع سه راهی محافظدار استفاده کنید. به عنوان مثال از سه راهی محافظدار با رتبه‌بندی ۱۰۰۰ برای وسایل الکتریکی کوچک مانند: موبایل، مودم، ریش تراش برقی، لوازم آشپزخانه کوچک مانند: همزن برقی و… استفاده کنید و در محافظت از وسایل بزرگ‌تر مانند یخچال، تلویزیون، ماشین لباسشویی، لپ تاپ و کامپیوتر از یک محافظ با درجه ۲۰۰۰ استفاده کنید.
۳- سه راهی‌های معمولی تنها تعدادی پریز و انشعاب برقی دارند و هیچ محافظتی از وسایل برقی انجام نمی‌دهند و تنها یک کلید روشن- خاموش به همراه یک چراغ دارند که به معنای سلامت دستگاه هنگام روشن شدن است، اما سه راهی‌های محافظدار تعدادی چراغ علاوه بر چراغ اصلی دارند (پر رنگ‌تر است) و عمل کردن هر پریز به صورت جداگانه و با کلید روشن و خاموش کنار آن ممکن می‌شود. همچنین در صورت خرابی هر کلید به دلیل قطع جریان الکتریکی امکان تعویض تنها همان کلید و جایگزینی آن با نوع سالم بدون تعویض سه راهی محافظدار ممکن است.
۴- از نظر قیمتی سه راهی محافظدار اگرچه گران‌تر از سه راهی‌های معمولی است، اما هزینه کردن برای خرید سه راهی محافظدار ارزش دارد؛ چون از صدمه وارد شدن به وسایل گران قیمتی همچون یخچال، تلویزیون و کامپیوتر جلوگیری می‌کند.
۵- همچنین برخی مدل‌های سه راهی محافظدار کارایی بالاتری داشته که در کنار محافظتی که ایجاد می‌کنند ارزش خرید دارند؛ به عنوان مثال سه راهی‌های محافظ‌‌داری تولید شده‌اند که علاوه بر تامین برق چندین وسیله به طور همزمان و محافظت از نوسانات الکتریکی، امکان ذخیره باتری را فراهم می‌کنند تا هنگام قطع ناگهانی جریان برق، دستگاه کامپیوتر یا لپ تاپ شما به یکباره خاموش نشود.
انواع سه راه بر اساس سیم
- سه راهی بدون سیم
- سه راهی با سیم
۱- سه راهی برق بدون سیم: این نوع سه راهی یکی از محصولات پرکاربرد جهت ساخت سیم سیار است. معمولاً ۱۰ آمپر بوده و یک کلید روشن و خاموش دارد. جنس سه راهی بدون سیم از پلاستیک سخت و مرغوب و مقاوم در برابر حرارت الکتریکی است. این سه راهی با ولتاژ دستگاه‌هایی همچون تلفن همراه، کامپیوتر، یخچال فریزر و پکیج همخوانی دارد و استفاده از سه راهی برق بدون سیم در لوازم الکتریکی پر سیم و همراه اتصالات بسیاری همچون کامپیوتر، گزینه ایده‌آلی برای کاهش شلوغی و بی‌نظمی‌ها است.
۲- سه راهی با سیم: سه راهی و چند راهی‌های تولید شده در دو نوع با سیم و بدون سیم هیچگونه تفاوت عملکردی با یکدیگر ندارند، تنها تفاوتی که دارند در با سیم و بدون سیم ساختن آن‌ها است.
از نوع سه راهی با سیم در مواردی استفاده می‌شود که پریز برق با وسیله الکتریکی شما فاصله زیادی دارد و شما برای اینکه بخواهید از آن استفاده کنید، به یک چند راهی با چند پریز برق و با سیم بلند نیاز دارید. سه راهی‌های با سیم انواع مختلفی دارند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند که در زیر به آن‌ها اشاره خواهد شد:
۱- سه راهی با مغزی سرامیکی: یکی از پرمصرف‌ترین و از جمله قدیمی‌ترین سه راهی‌های موجود در بازار سه‌راهی با مغزی سرامیکی است که توانایی تحمل حرارت و جریان بالایی دارد. همچنین سه راهی با مغزی سرامیکی در دو مدل با سیم و بدون سیم تولید می‌شود که برخی از آن‌ها با یک کلید خاموش روشن تولید و برخی دیگر برای هر پریز به کار رفته در آن یک کلید روشن، خاموش جداگانه دارند.
۲- سه راهی برق ارت‌دار: نوعی از سه راهی محافظدار با نام سه راهی برق ارت‌دار تولید شده است که این نوع سه راهی می‌تواند نوسانات زیاد جریان الکتریکی را (که وسایل الکتریکی شما توان مقاومت در برابر آن را ندارند) گرفته و برق را قطع کنند تا به لوازم برقی شما آسیبی وارد نشود.
۳- سه راهی برق جمع شو: یکی از مزیت‌های اصلی سه راهی برق جمع شو، جمع شدن سیم برق آن به میزان مورد نیاز است. این سه راهی می‌تواند در محیط‌های مختلف استفاده شود و طول سیم در آن کم و زیاد شود. سه راهی برق جمع شو بهترین راهکار برای محیط‌های با متراژ زیاد است که دائماً جای وسایل الکتریکی در آن بنا به شرایط تغییر می‌کند. از سه راهی برق جمع شو علاوه بر محیط‌های مسکونی و اداری در محیط‌های صنعتی و کارگاهی به دلیل متراژ بلند آن‌ها استفاده می‌کنند.
۴- سه راهی کلیددار: سه راهی‌های کلیددار همانطوری که از نام آن‌ها پیدا است، در ساختار خود کلید روشن خاموش متفاوت دارند. برخی از مدل‌های سه‌راهی کلیددار دارای یک کلید هستند که خاموش و روشن شدن تمام پریزها و انشعابات چند تایی روی آن با همان یک کلید انجام می‌شود. مدل‌های دیگر اما برای هر انشعاب پریز، یک کلید روشن و خاموش جداگانه دارند که با توجه به نیاز خود می‌توانید از انواع سه راهی کلیددار استفاده کنید.
۵- سه راهی هوشمند: یکی از جدیدترین و به روزترین سه راهی‌های تولید شده انواع سه راهی هوشمند تولید بر اساس تکنولوژی روز دنیا است که به دلیل کنترل از راه دور و تجهیز شدن به سیستم wifi از جمله جذاب‌ترین سه‌راهی‌های هوشمند موجود در بازار است. این مدل سه راهی نیز مانند سایر سه راهی‌ها، پورت‌های مختلف با توان متفاوت دارد که شما می‌توانید با سیستم کنترل از راه دور توان و جریان برق را در آن تنظیم کنید.
۶- سه راهی برق USBدار: این نوع سه راهی مخصوص استفاده از کابل شارژ است و با پورت جدای USB که در کنار سایر پریزها و انشعابات برق دارد، وسیله مناسبی برای شارژ کردن گوشی شما در کنار سایر لوازم الکتریکی متصل به آن است.
۷- سه راهی برق صنعتی: از سه راهی برق صنعتی در محیط‌های کارگاهی، کارخانجات تولیدی و صنعتی با ولتاژ بالا استفاده می‌کنند. این سه راهی‌ها در انواع مختلف با متراژ سیم بسیار بلند و ساختار مقاوم‌تر و همچنین ولتاژ برق بالا تولید می‌شوند و به هیچ عنوان کاربری خانگی ندارند.