یکی از پرکاربردترین و ضروری‌ترین تجهیزات چاه ارت در سیستم ارتینگ، سیم مسی لخت است. سیم مسی لخت یا بدون روکش در سیستم ارتینگ در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و… با انتقال جریان الکتریکی یا بار اضافی وارد شده به ساختمان به زمین از ایجاد خطراتی همچون برق گرفتگی و آتش سوزی جلوگیری می‌کند.
کاربرد سیم مسی لخت
از سیم مسی لخت یا سیم مسی بدون روکش که از جنس آلیاژ فلز مس با خلوص ۹۸٪ به بالا می‌باشد در انواع پروژه‌های ساختمانی، انتقال نیرو، انتقال اطلاعات اینترنتی، مدارهای الکترونیکی، تولید و توزیع برق، ارتباطات از راه دور، سیستم ارتینگ و همچنین انواع کابل برق استفاده می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم و پرکاربرد سیم مسی لخت میزان ظرفیت بالای سیم در برابر گرما است. تحمل دمایی بالای سیم باعث افزایش میزان استفاده و کارکرد آن در سیستم‌های مختلف از جمله سیستم ارتینگ ساختمانی و انتقال برق در کابل‌های برق شده است.
انواع سیم مسی لخت
سیم مسی لخت نیز همانند سایر تجهیزات برق رسانی انواع مختلفی دارد و همچنین در طبقه بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرد. سیم مسی لخت از نظر ساخت به انواع مختلفی همچون: سیم مسی لخت افشان، سیم مسی مفتولی، سیم مسی گرد، سیم مسی نیمه افشان و سیم مسی تخت تقسیم بندی می‌شود. سیم مسی لخت همچنین از نظر ساختار ظاهری نیز به انواع: ضخیم، نازک، لاکی، روکش‌دار، بدون روکش و مفتولی تقسیم می‌شود.
- سیم مسی افشان: سیم مسی افشان از جمله سیم‌های مسی با میزان انعطاف پذیری بسیار بالا است. این سیم از رشته‌های نازک مس آنیل شده ساخته می‌شود. از سیم مسی افشان بیشتر در کاربردهای زمینی استفاده می‌کنند.
- سیم مسی مفتولی: سیم‌های مسی مفتولی بر خلاف سیم مسی افشان انعطاف پذیری کمی دارند و از این سیم‌ها بیشتر در تابلوهای برق و ژنراتورها استفاده می‌کنند.
- سیم مسی گرد: سیم مسی گرد سیمی پوشانده شده از کاپتون بوده که به صورت کلافی به فروش می‌رسد. از جمله خواص بی‌نظیر سیم مسی گرد مقاومت بالا در برابر حرارت و دمای پایین، مقاومت عالی در برابر روغن، پایداری حرارتی خوب در کنار ولتاژ شکست بالا است. همچنین این سیم با خواص مکانیکی همچون مقاومت بالا در برابر شکست، برگشت و خوردگی یک عایق یکنواخت است. سیم مسی گرد را می‌توان در صنایع مختلفی از جمله: هوانوردی، ساخت موتورهای شناور، سیم پیچ‌های ولتاژ بالا، کویل، توربین بادی و… به کار برد. همچنین از سیم مسی گرد می‌توان در ساخت پمپ‌ها و موتورهای شناور در روغن در میادین نفتی (که از جمله تجهیزات اصلی و حیاتی استخراج نفت هستند) نیز استفاده کرد، چون سیم مسی گرد توانایی مقاومت بسیار بالایی در برابر روغن و انواع رسوبات سخت دارد.
- سیم مسی تخت: سیم‌های مسی تخت نوعی سیم عایق‌دار بوده که بیشتر در ژنراتورهای مولد برق موتورخانه‌ها و همچنین ترانسفورماتورهای روغنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیم با سطح مقطع ۳ الی ۸۰ میلی‌متری و ضخامت بین ۲۵/۱ تا ۵ میلی‌متری با پهنای ۵۵/۳ الی ۱۶ میلی‌متری تولید و در دو نوع سیم مسی تخت لاکی و بدون لاک موجود می‌باشد.
انواع طبقه‌بندی سیم مسی از نظر ظاهری
- سیم مسی لاکی: سیم مسی لاکی نوعی سیم با هادی مس بوده که عایق آن بسیار کم است. از این سیم بیشتر در سیم پیچی‌های موتور و ترانس استفاده می‌کنند.
- سیم مسی ضخیم: سیم مسی ضخیم یک سیم مسی بدون روکش است که به دلیل ضخامت بالای آن به کابل نیز شهرت دارد.
- سیم مسی نازک: سیم‌های مسی نازک نوع دیگری از سیم‌های مسی با ویژگی‌ها و خواص منحصر به فردی همچون راندمان بالا، انعطاف پذیری و مقاومت بالا در برابر حرارت هستند که با توجه به کاربرد بالا و فواید بی‌شمار آن در صنایع مختلفی همچون: صنعت الکترونیک (ساخت قطعات الکترونیکی و مدارهای یکپارچه و ترانزیستورها) استفاده می‌شوند. همچنین از سیم مسی نازک در صنایع برق و الکترونیک و صنایع حفاظتی آتش نشانی نیز استفاده می‌کنند.
- سیم مسی روکش‌دار: سیم مسی روکش‌دار یک سیم با روکش لاکی است که از این سیم بیشتر در آزمایشگاه‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند. همچنین در ساخت ترانس و سلف نیز کاربرد دارند. قابلیت انعطاف پذیری بالایی داشته بنابراین تقریباً در هر جایی می‌توان از این سیم‌ها استفاده کرد.
- سیم مسی بدون روکش: سیم مسی بدون روکش از رشته‌های بسیار نازکی ساخته شده است که در هم تنیده شده‌اند. از این مدل سیم در ساخت کابل تلویزیون، کامپیوتر و سایر وسایل الکتریکی استفاده می‌کنند. طول سیم مسی بدون روکش از یک الی ۲۴۰ متر متغیر است اما تقریباً همه انواع این سیم با قطر ۱ سانتی‌متری و در نمره بین ۱۶ تا ۲۴۰ تولید می‌شوند. هنگام خرید سیم مسی بدون روکش لازم است به تعداد رشته‌ها، قطر رشته، قطر خارجی سیم، مقاومت سیم و درجه خلوص آن توجه کرد.
انواع سیم مسی بر اساس شماره یا نمره
همانطور که گفته شد یکی از ویژگی‌های مهم سیم‌های مسی، نمره یا شماره آنها است که هنگام خرید سیم از جمله نکات مهم در انتخاب سیم و کارایی آن محسوب می‌شود. به طور کلی سیم‌های مسی لخت در دسته‌های سیم با نمره ۲۵، نمره ۷۰، نمره ۹۵، نمره ۱۲۰، نمره ۱۵۰، نمره ۱۸۵، نمره ۱۹۰، و نمره ۲۴۰ تقسیم بندی می‌شوند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند.
- سیم مسی نمره ۲۵: سیم مسی نمره ۲۵ از میزان رسانایی بسیار بالای الکتریکی برخوردار بوده بنابراین از این سیم می‌توان در انتقال جریان برق استفاده کرد. میزان خلوص این سیم مسی ۹۹.۹٪ است که با رسانای ویژه‌ای که دارد از جمله تجهیزات مهم در سیستم ارتینگ است.
- سیم مسی نمره ۳۵: درصد خلوص این سیم مسی نیز ۹۹.۹٪ است. این سیم از تابیده شدن ۷ رشته سیم نازک ساخته می‌شود از این سیم نیز می‌توان در سیستم ارتینگ استفاده کرد. وزن هر متر از آن حدود ۵/۳ گرم است.
- سیم مسی نمره ۷۰: یکی از سیم‌های پرکاربرد در سیستم ارتینگ ساختمانی سیم مسی نمره ۷۰ و ۹۵ است که از ۱۹ رشته سیم تشکیل شده که جریان الکتریکی را به خوبی به زمین منتقل می‌کنند.
- سیم مسی نمره ۱۲۰: این سیم مسی در دو مدل با روکش و بدون روکش موجود است و ۱۹ رشته سیم مسی در هم تنیده در ساخت این سیم به کار گرفته شده است.
- سیم مسی نمره ۱۵۰: از تنیده شدن ۳۷ رشته سیم نازک به یکدیگر ساخته می‌شود و استحکام و ضخامت بالای این سیم نیز شهرت دارد.
- سیم مسی نمره ۱۸۵: در ساخت این سیم مسی از مس با خلوص استفاده می‌شود این سیم نیز از در هم تنیده شدن ۳۷ رشته سیم نازک ساخته می‌شود. رسانایی بالای الکتریکی سیم باعث شده تا از این سیم به عنوان هادی ارت استفاده کنند.
- سیم مسی نمره ۱۹۰: انعطاف پذیری بالا، مقاومت بالا و نقطه ذوب پایین از جمله ویژگی‌های سیم مسی نمره ۱۹۰ است.
- سیم مسی نمره ۲۴۰: یکی از ضخیم‌ترین سیم‌های مسی موجود در بازار است که از ۳۷ رشته نازک سیم ساخته شده است. از این سیم جهت ایجاد ایمنی بیشتر در چاه ارت استفاده می‌کنند.
مزایای سیم مسی لخت
- رسانایی بالای الکتریکی
- مقاومت بالا در برابر حرارت و گرمای زیاد
- قیمت مناسب
- مقاومت مکانیکی بالا
- سازگاری بالا با تجهیزات الکتریکی
- مقاومت بسیار بالا در برابر فرسایش و سایش
- مقاومت بالا در برابر خوردگی
- شاخص الاستیک بالا و حدود ۸/۱ برابر بالاتر از سیم آلومینیومی
- میزان مصرف انرژی کم